กลิ่นไอ การเมือง และภาพยนตร์ อ่าน “งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล” ของวอลเตอร์ เบนยามิน

หนังสือเล่มนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับความเรียง “งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล” ของวอลเตอร์ เบนยามิน โดยเราได้เขียนบทแนะนำ ‘วอลเตอร์ เบนยามิน’ และบทอธิบาย ขยายความ, บทวิจารย์ “งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล” ไว้อย่างละเอียดแล้ว ด้วยเหตุนี้เราจึงขอเล่าถึงความเป็นมาของหนังสือเล่มนี้แทน

หนังสือที่ท่านถืออยู่ในมือเล่มนี้มีความพิเศษอย่างหนึ่ง ตรงที่เกิดจากการทำงานร่วมกันของผู้เขียนสองคนที่ไม่เคยรู้จักกันมาก่อน คือ อรรถสิทธิ์ สิทธิดำรง และ พิพัฒน์ พสุธารชาติ เราสองคนยังช่วยกันแปลความเรียง The Work of Art in the Age of Mechanical Reproduction (งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล) ของ วอลเตอร์ เบนยามิน (Walter Benjamin) จากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยซึ่งเป็นภารกิจที่หนักหนาพอสมควร โดยเฉพาะสำหรับคนที่ไม่ได้มีความรู้ด้านการแปลอย่างเป็นกิจจะลักษณะ อย่างไรก็ตาม ด้วยความคาดหวังว่าความเรียงชิ้นดังกล่าวน่าจะเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาทางด้านสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ต่อไป พวกเราจึงค่อนข้างมีความสุขกับการทำงานในครั้งนี้

ในส่วนของเนื้อหาหนังสือเล่มนี้จะแบ่งออกเป็นสี่ส่วนด้วยกัน ส่วนแรกเป็นการแนะนำประวัติวอลเตอร์ เบนยามิน ก่อนที่จะเข้าถึงส่วนที่สองซึ่งเป็นตัวบท (text) คือความเรียง ‘งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล’ ต่อด้วยส่วนที่สาม คือ บทอธิบาย ขยายความ ซึ่งเขียนโดยอรรถสิทธิ์ ปิดท้ายด้วยส่วนที่สี่ คือ บทวิจารณ์ ซึ่งแบ่งออกเป็นสี่ตอนย่อยพร้อมด้วยบทปิดท้ายโดยพิพัฒน์

‘งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล’ จัดเป็นหนึ่งในความเรียงทางศิลปะที่มีความรู้จักกันมากและก่อให้เกิดการโต้เถียงในแวดวงวิชาการตะวันตกอย่างกว้างขวาง เป้าหมายของเราสองคนในการจัดทำหนังสือเล่มนี้จึงไม่ได้อยู่ที่การให้คำตอบสำเร็จรูปต่อผู้อ่าน เพราะแม้เราสองคนจะทำการบ้านกันหนักเพื่อยืนยันความหนักแน่นในการตีความของตน แต่สิ่งสำคัญที่สุดก็คือการเชื้อเชิญให้ผู้อ่านกลับไปอ่านความเรียงต้นฉบับของเบนยามินด้วยตนเอง (หรือหากอ่านภาคภาษาอังกฤษได้ก็ยิ่งดี) เพื่อที่จะได้นำเสนอมุมมอง การตีความและข้อวิพากษ์วิจารณ์ใหม่ๆ ที่จะช่วยสร้างบรรยากาศแห่งการแสวงหาทางปัญญาให้มากขึ้น

แม้แต่การผลิตซ้ำซึ่งลอกเลียนงานศิลปะได้สมบูรณ์แบบที่สุดก็ยังขาดคุณสมบัติประการหนึ่งไปนั้นคือการปรากฏตัวในเวลาและสถานที่ซึ่งเป็นการดำรงอยู่อันเฉพาะเจาะจงตามสถานที่ชิ้นงานทางศิลปะดังกล่าวถือกำเนิดขึ้นมาลักษณะของการมีอยู่อันเฉพาะเจาะจงในงานศิลปะดังกล่าวนี้ยังกำหนดประวัติศาสตร์ที่จะส่งผลกระทบต่อตัวมันเองตลอดระยะเวลาในการดำรงอยู่ของตัวมัน --- วอลเตอร์ เบนยามิน

หนังสือเล่มอื่นๆ ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับความเรียงชิ้นนี้ที่ต่างก็ได้รับความสนใจถึงขนาดที่สำนักพิมพ์แห่งมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ต้องเพิ่มปริมาณหนังสือดังกล่าวในช่วงสิบปีหลังเป็นจำนวนมากปรากฏการณ์ทั้งหมดนี้ ย่อมเป็นหลักฐานชั้นดีที่สามารถยืนยันได้ถึงสถานะของเบนยามินและความเรียง “งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล” ในปัจจุบัน ว่าเต็มไปด้วยความสำคัญ เป็นหนึ่งในผลงานที่นักศึกษาทางด้านวัฒนธรรมและภาพยนตร์ไม่อาจปฏิเสธได้ --- อรรถสิทธิ์ สิทธิดำรง

วอลเตอร์ เบนยามิน คือ หนึ่งในบุคคลที่สำคัญที่สุดในวงการศิลปวิจารณ์แห่งศตวรรษที่ 20 ผลงานของเขาส่งอิทธิพลต่อหลากหลายสาขาวิชา “งานศิลปะในยุคของการผลิตซ้ำแบบจักรกล” เป็นผลงานที่มีชื่อเสียงมากที่สุดของเขา --- พิพัฒน์ พสุธารชาติ

สำหรับผู้ที่ศึกษางานของเบนยามิน ย่อมทราบดีว่างานเขียนของเขาส่งผลกระทบออกไปอย่างกว้างขวาง ไม่ใช่แต่ในเฉพาะแวดวงปรัชญาแต่หมายถึงได้ส่งผลข้ามสาขาวิชา โดยมีสกุลความคิดแบบมาร์กซ์ในแบบของเบนยามินเป็นแนวทางในการเขียน และมุ่งไปที่การพิจารณาเกี่ยวกับโครงสร้างส่วนบน --- ปิยศิลป์ บุลสถาพร