การศึกษาเกี่ยวกับลักษณะประวัติศาสตร์นั้น จำเป็นจะต้องแยกส่วนระหว่างความเจริญงอกงามและผลิตผลที่เกิดขึ้นในสถานะและสิ่งแวดล้อมนั้นๆ ทั้งในทางการเมืองและสังคมที่ทำให้สถานะนั้นๆ เกิดการเปลี่ยนแปลงและพัฒนาไปโดยพิจารณาถึงสภาวะเดิมเป็นอย่างไรและได้เปลี่ยนแปลงไปในรูปลักษณะใด

ตลอดเวลาอันยาวนาน ของ “ศักดินาไทย” เกิดขึ้นตั้งอยู่และเปลี่ยนแปลงไป ผ่านวันเวลาในประวัติศาสตร์มีความจริง ความลวงซ่อนเร้นมากมาย “จิตร ภูมิศักดิ์” นักคิดนักเขียนคนสำคัญของไทยได้เปิดหน้าใหม่แห่งการศึกษาประวัติศาสตร์ของ “โฉมหน้าศักดินาไทย” ผ่านกรอบคิด และกระบวนทัศน์ที่ไม่เหมือนใคร ทำให้เราเข้าใจและเห็นอีกด้านหนึ่งในมิติที่ต่างออกไป

“โฉมหน้าศักดินาไทย” นับเป็นงานค้นคว้าทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญเรื่องหนึ่ง การนำเสนอของจิตร ภูมิศักดิ์ บางบท บางตอนอาจจะถูกตีความว่า กระทบกระเทือนต่อระบบศักดินาไทยได้ แต่วิจารณญาณแห่งการศึกษาประวัติศาสตร์นั้นควรเปิดใจและไม่ควรมองข้ามข้อเท็จจริงและสภาพการณ์ของประวัติศาสตร์นั้นๆ “หน้าที่ของเราจึงมีอยู่แต่การับรู้ข้อเท็จจริงต่างๆ ตลอดจนเหตุผลต่างๆ ที่ปรากฏขึ้นในประวัติศาสตร์ มิใช่มีหน้าที่ตระลาการตัดสินว่าใครถูก ใครผิด เพราะคดีทั้งปวงในประวัติศาสตร์นั้นเรียกได้ว่า สิ้นอายุความแล้ว”

(คึกฤทธิ์ ปราโมทย์, ม.ร.ว. ฝรั่งศักดินา, ก้าวหน้า, พระนคร ๒๕๑๑)

อย่างไรก็ตามในส่วนของสำนักพิมพ์นั้น คงเป็นการดีทีเดียว ถ้าหนังสือโฉมหน้าศักดินาไทยเล่มนี้จะก่อให้เกิด ข้อคิด ความเห็นหรือมุมมองที่หลากหลาย ต่อกระบวนการศึกษาประวัติศาสตร์ ด้วยปัญญาญาณอันไตร่ตรอง และมิเร่งด่วนสรุป