“ไทยกับสงครามโลกครั้งที่ ๒” โดย ศาสตราจารย์ ดิเรก ชัยนาม เล่มนี้เป็นงานเขียนเชิงประวัติศาสตร์ที่อธิบายถึงเหตุการณ์บ้านเมืองในช่วงวิกฤตการณ์ของประเทศ ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๒ (พ.ศ. ๒๔๘๔-๒๔๘๘) ที่สำคัญอย่างยิ่งเล่มหนึ่ง
โดยมุ่งอธิบายให้เห็นภาพเหตุการณ์ บุคคลแวดล้อม ชั้นเชิงทางการทูต กุศโลบายทางการเมือง กลวิธีทางการทหารของประเทศที่ร่วมในสงคราม ตลอดจนวิธีคลี่คลายปัญหาต่างๆ ของประเทศไทย ซึ่งร่วมอยู่ในเหตุการณ์ ให้รอดพ้นมหาภัยในครั้งนั้น อย่างรอบคอบและรอบด้าน
ผู้เขียนได้อธิบายให้เห็นภาพปฐมเหตุก่อนที่จะเกิดสงคราม ระหว่างเกิดสงคราม และหลังสงคราม อีกทั้งผลกระทบที่เกิดขึ้น ด้วยความรอบรู้ ด้วยความเข้าใจ สมกับที่ท่านเป็นบุคคลผู้มีบทบาทสำคัญท่านหนึ่งที่มีส่วนช่วยคลี่คลายวิกฤตการณ์ครั้งนั้น จนหนังสือเล่มนี้ได้รับการยกย่องให้เป็น ๑ ใน ๑๐๐ หนังสือที่คนไทยควรอ่าน โดยสำนักงานคณะกรรมการกองทุนส่งเสริมและสนับสนุนการวิจัย (สกว.)
